Σαρακοστή 2020: όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την αποχή από το κρέας + tips για να νηστέψετε σωστά!

þενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη σχέση των ανθρώπων με τη νηστεία από την αρχαιότητα έως σήμερα
þπώς η γενικότερη τάση του αποκλεισμού των ζωικών προϊόντων έχει επηρεάσει τη βιομηχανία τροφίμων και το χώρο της εστίασης
þπώς μπορούμε να αποφύγουμε τις “παγίδες” και να φάμε ισορροπημένα στην περίοδο της νηστείας

Από πού μας ήρθε η νηστεία;
Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση είναι δύσκολο να δοθεί, αφού δεν υπάρχει εποχή στην ανθρώπινη ιστορία –τουλάχιστον αυτή που γνωρίζουμε- που οι άνθρωποι δεν έκαναν κάποιου είδους νηστεία. Σπουδαίοι πολιτισμοί της αρχαιότητας όπως οι Έλληνες και οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν τη νηστεία για θεραπευτικούς σκοπούς, για πρόληψη ασθενειών αλλά και για την ενίσχυση του πνεύματος. Μάλιστα, έχει καταγραφεί πως ο μεγάλος μαθηματικός και φιλόσοφος Πυθαγόρας νήστευε (απείχε από κάθε είδους τροφή και έπινε μόνο νερό) συστηματικά για 40 ημέρες, πιστεύοντας πως μ’ αυτόν τον τρόπο θα αυξήσει την αντίληψη και τη δημιουργικότητά του! Επίσης, γνωρίζουμε πως ο Πυθαγόρας αλλά και οι ακόλουθοί του ήταν όλοι αυστηρά χορτοφάγοι.

Στην εποχή μας, ωστόσο, όταν ακούμε τη λέξη “νηστεία”, το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό είναι η ορθόδοξη νηστεία. Η μεγαλύτερη αλλά και παλαιότερη-καθιερωμένη ήδη από τον 4ο αιώνα!- νηστεία της Ορθοδοξίας δεν είναι άλλη από τη νηστεία του Πάσχα, γνωστή σε όλους μας και ως Μεγάλη Σαρακοστή (ή Τεσσαρακοστή). Η αρχική διάρκειά της ήταν 6 εβδομάδες, περίπου δηλαδή 40 ημέρες- εξ ου και το όνομα!-, ενώ στη συνέχεια προστέθηκε και η Μεγάλη εβδομάδα με αποτέλεσμα η τωρινή της διάρκεια να είναι σχεδόν 50 ημέρες. Καθ’ όλη τη διάρκειά της αποκλείονται από τη διατροφή το κρέας και τα παράγωγά του (γαλακτοκομικά, αυγά κλπ.) με εξαίρεση τα θαλασσινά, ενώ η κατανάλωση ψαριού επιτρέπεται μόνο την 25η Μαρτίου και την Κυριακή των Βαΐων.

Τι τρώει, όμως, ένα άτομο που απέχει από τα ζωικά προϊόντα;
Η αλήθεια είναι πως παλαιότερα οι επιλογές για ένα άτομο που αποφάσιζε να νηστέψει ή να απέχει από τα προϊόντα ζωικής προέλευσης για οποιοδήποτε λόγο ήταν περιορισμένες τόσο από την άποψη της αγοράς τροφίμων όσο και από την άποψη των διαθέσιμων γευμάτων σε εστιατόρια, delivery κλπ. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, ένα μεγάλο μέρος του καταναλωτικού κοινού έχει στραφεί προς μια πιο μεσογειακή, πιο βασισμένη στα φυτικά τρόφιμα διατροφή (plant-based diet) και τα ποσοστά των vegetarians και vegans είναι αυξημένα. Η βιομηχανία τροφίμων δε θα μπορούσε να «κλείσει τα μάτια» απέναντι σε αυτή την τόσο εμφανή τάση του κοινού, με αποτέλεσμα η ποικιλία των νηστίσιμων/vegan προϊόντων που είναι πλέον διαθέσιμα στο εμπόριο να είναι τεράστια. Το ίδιο, φυσικά, ισχύει και στους χώρους εστίασης, αφού όχι μόνο σχεδόν όλα τα εστιατόρια έχουν εντάξει στο menu τους και ορισμένα vegetarian/vegan πιάτα, αλλά πλέον έχουν ανοίξει και αρκετά εστιατόρια που σερβίρουν αποκλειστικά vegan επιλογές.

Έτσι, είναι πολύ εύκολο πλέον για ένα άτομο να ετοιμάσει ,για παράδειγμα, ένα μπωλ με δημητριακά πρωινού, αντικαθιστώντας το γάλα με κάποιο φυτικό ρόφημα, να επιλέξει για γρήγορο σνακ ένα τοστ με φυτικό τυρί ή να βγει για “cheat meal” με τους φίλους του και να απολαύσει ένα burger με μπιφτέκι λαχανικών ή σόγιας. Αυτό που πρέπει να έχουμε, όμως, πάντα κατά νου είναι πως το γεγονός ότι ένα τρόφιμο μπορεί να αντικαταστήσει κάποιο άλλο ως μέρος κάποιας συνταγής, δε σημαίνει ταυτόχρονα πως έχουν και παρόμοια διατροφική σύσταση. Για παράδειγμα, ενώ το κοινό τυρί του τοστ είναι πλούσιο σε πρωτεΐνη, τα φυτικά υποκατάστατά του (ανάλογα με τα συστατικά τους) μπορεί να περιέχουν από λίγη έως και καθόλου πρωτεΐνη.

Η μάχη με τη ζυγαριά δε σταματά ούτε στη νηστεία!
Δεν είναι λίγοι αυτοί που αναφέρουν ότι κατά τη διάρκεια της νηστείας, παρότι αποκλείουν ολόκληρες ομάδες τροφίμων από τη διατροφή τους και περίμεναν πως θα αδυνατίσουν, καταλήγουν να παίρνουν βάρος. Γιατί, όμως, συμβαίνει αυτό; Ένας βασικός λόγος είναι πως τα ζωικά τρόφιμα περιέχουν σημαντικές ποσότητες πρωτεϊνών, που ευθύνονται, σε μεγάλο βαθμό, για το αίσθημα κορεσμού που νιώθουμε μετά από κάποιο γεύμα. Εφόσον, λοιπόν, η πρόσληψη πρωτεϊνών μειώνεται, ορισμένες φορές καταφεύγουμε σε μεγαλύτερες μερίδες φαγητού για να “μας κρατήσει”, όπως λέμε. Επιπλέον, πολλοί θεωρούν τα νηστίσιμα τρόφιμα πιο “αθώα” απ’ ότι είναι στην πραγματικότητα, υποτιμώντας τις θερμίδες τους ή αγνοώντας τον τρόπο με τον οποίο έχουν μαγειρευτεί (π.χ. τηγανητά) κι έτσι βρίσκουν άλλοθι για την υπερκατανάλωσή τους.

Και με τα θρεπτικά συστατικά τι γίνεται;
Είναι αλήθεια πως η παρατεταμένη νηστεία μπορεί να δημιουργήσει διατροφικές ελλείψεις σε βασικά θρεπτικά συστατικά, όπως πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, ασβέστιο, βιταμίνη Β12 και σίδηρο. Για να είναι η διατροφή σας πλήρης τo μόνο που χρειάζεστε είναι οι έξυπνες επιλογές/συνδυασμοί τροφίμων!

þΓια την εξασφάλιση επαρκούς πρόσληψης πρωτεϊνών, καταναλώστε τακτικά θαλασσινά (αποφεύγοντας, όσο γίνεται, το τηγάνισμα) και όσπρια. Συνδυάστε τα όσπρια με ρύζι ή άλλα δημητριακά (π.χ. ψωμί), ώστε οι πρωτεΐνες τους να έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή βιολογική αξία. Αρκετές πρωτεΐνες έχουν, επίσης, τα προϊόντα σόγιας και οι ξηροί καρποί (καταναλώστε τους με μέτρο, καθώς περιέχουν αρκετές θερμίδες).
þΌσο για το ασβέστιο, θα το βρείτε σε τρόφιμα όπως ταχίνι, γάλα και τυρί σόγιας, αμύγδαλα καθώς και ορισμένα λαχανικά (π.χ. σπανάκι, μπρόκολο, κουνουπίδι).
þΓια την επαρκή πρόσληψη σιδήρου και βιταμίνης Β12 δώστε έμφαση, καταρχάς, στα θαλασσινά και έπειτα στα όσπρια, το σπανάκι, το γάλα σόγιας και τα δημητριακά ολικής άλεσης. Ο συνδυασμός των παραπάνω επιλογών με τρόφιμα που περιέχουν βιταμίνη C μπορεί να βελτιώσει την απορρόφηση του μη-αιμικού σιδήρου που προσφέρουν.

Και μερικές ιδέες…
Θρεπτικά νηστίσιμα πρωινά για μικρούς και μεγάλους
þ1 ποτήρι φυτικό ρόφημα π.χ. σόγιας ή αμυγδάλου, δημητριακά πρωινού ολικής άλεσης, 2 καρύδια και 1 φρούτο εποχής
þ1 ποτήρι φυσικό χυμό πορτοκάλι και 1 φέτα ψωμί ολικής αλέσεως ή πολύσπορο με ταχίνι και μέλι
þ1 ποτήρι φυσικό χυμό φρούτων και 2-3 φρυγανιές με φυστικοβούτυρο

Γρήγορα και απολαυστικά snacks για τη Σαρακοστής
þ1 χούφτα ανάλατους ξηρούς καρπούς με μαύρες σταφίδες
þSmoothie με φρούτα εποχής και φυτικό ρόφημα
þψιλοκομμένα λαχανικά με χούμους

Αναδημοσίευση από: interamerican.gr